Dat de module Maatschappelijk verantwoordelijk handelen de vorm kreeg die het dit jaar had, was omdat het een mooie plek was om iets toe te voegen voor de studenten en tegelijkertijd een aantal van onze leervragen te beantwoorden, ervaring op te doen met ander onderwijs. Hieronder is beschreven wat we wilden leren/ervaren en wat het gebracht heeft. Samengevat: het is met een gevoel van trots en dankbaarheid over ons lef, onze band en onze inzet dat ik de vakantie inga.
Communityvorming
Onze studenten geven aan “bonding-momenten, moments to remember 10 years from now” te missen in de opleiding.
Wij vroegen ons af in hoeverre een 2 daagse op een externe locatie, met overnachting daaraan kon bijdragen. In de overtuiging dat die momenten uiteindelijk ook zorgen voor een sterk alumni-netwerk. En de vraag hoe het zou zijn om eindverantwoordelijk te zijn voor zo’n overnachting.
Uiteindelijk brengt iedereen (50) de 2 lesdagen door op de externe locatie, iets minder dan de helft blijft daadwerkelijk overnachten.
Wat we op de laatste dag van de module, terug op school, zien is dat de groep vrijer en betrokkener met elkaar en met ons omgaat. In de groepsreflecties geven ze aan dat ze elkaar veel beter en anders hebben leren kennen en dit liever eerder in het jaar/opleiding hadden gehad. Dit omdat dat het samenwerken makkelijker maakt. Het op school zijn prettiger.
Ik heb ervaren dat dit soort momenten inderdaad een belangrijke bijdrage levert in de groepsvorming en gemist wordt.
Ondanks dat de studenten zich uitermate netjes hebben gedragen heb ik de verantwoordelijkheid als zwaar ervaren. Er wordt nagedacht over een kamp met alle 400 studenten in het eerste jaar. Een grote groep, met nog geen verbinding met de school, de docenten. Die verantwoordelijkheid ga ik, gebaseerd op deze ervaring, niet mee dragen.
Andere docent/student interactie
In onderwijsvernieuwing gaat het over gedeelde verantwoordelijkheid, een andere interactie tussen docenten en studenten. Meer gelijkwaardig. Studenten die zelf hun leerpad zelf vorm geven.
Wij vroegen ons af hoe het zou zijn om samen met studenten en externen de verantwoordelijkheid te dragen voor een onderwijsmodule. Om het hele programma los te laten en gezamenlijk weer op te bouwen. Met als enige houvast de geformuleerde leerdoelen voor deze module.
Wat we zagen is dat het voor iedereen wennen is aan de nieuwe omgangsnormen.
De studenten namen voor het grootste gedeelte de verantwoordelijkheid voor de organisatie op zich. Ze maakten ook helder onderbouwde keuzes voor werkvormen en verzorgden ook een klein deel van de inhoudelijke invulling. Ze kunnen dat dus allemaal aan. Kiezen hun bijdrage in functie van wat ze willen leren. Met name de verantwoordelijkheid voor de organisatie is ze zwaarder gevallen dan gedacht en ze geven aan er veel van te hebben geleerd.
In het getuigenissenstuk en rondom de catering leverden ook nog andere studenten spontaan een bijdrage.
Leerpunt: als studenten op deze manier de organisatie op zich nemen kan dat ook meteen hun toets zijn. De combinatie van beide (reguliere toetsing en organisatie) is zwaar.
Heel natuurlijk laten de studenten het bewaken van de leerdoelen en de kwaliteit van de toetsing van het halen ervan over aan het docententeam.
Ik heb ervaren dat die gedeelde verantwoordelijkheid wennen, uitdagend, leuk en heel leerzaam is.
Co-teaching
In andere onderwijsvernieuwing zie je co-teaching gebruikt worden. Meerdere docenten tegelijkertijd verantwoordelijk en aanwezig bij een grotere groep leerlingen. Je kan dan als docent makkelijker je kwaliteiten inzetten en leert tijdens het werk van elkaar.
Zou co-teaching dat voor ons ook opleveren? Wat doet het om het hele onderwijsproces aanwezig te zijn?
Wat we zagen is dat we heel natuurlijk het werk eerlijk verdelen op basis van onze kwaliteiten, tussentijds ook werk van elkaar overnemen. En daar waar de ene docent graag experimenteert, zorgt de andere docent dat er genoeg structuur is. Daar waar de ene docent graag alle verantwoordelijkheid geeft, zorgt de ander voor voldoende veiligheid. Daar waar de ene docent graag de controle houdt, nodigt de ander uit om de controle los te laten. Daar waar de een de zorg voor de inhoud en de kwaliteit van toetsing voelt, ligt de focus van de ander op de werkvormen. Het is door dat spanningsveld dat iedere docent regelmatig uit zijn comfortzone stapt en leert.
Ik heb ervaren dat het inderdaad zo is dat je makkelijker je kwaliteiten inzet, en leert van elkaar. Er is wel een groot basisvertrouwen in elkaar voor nodig. Het was fijn om die stukken van het programma te mogen verzorgen die een beroep doen op mijn sterktes en andere stukken te mogen overlaten aan iemand die dat beter kan dan ik. Het geeft het gevoel dat je samen kwaliteit aflevert die alleen niet mogelijk was geweest.
Ikzelf vond het een verademing om het hele proces aanwezig te mogen zijn. Je hoeft niet iedere keer energie te investeren om te begrijpen waar de groep nu is. Je bent erbij en kan die energie gebruiken om aan te voelen wat de groep of die individuele student nodig heeft.
Stilte in het onderwijs brengen
Stilte is professioneel vertelde ik de studenten tijdens deze module.
We vroegen ons af of we het aandurfden om stilte/natuur onderdeel te laten zijn van onderwijsmodule en wat de effecten zouden zijn.
We gingen om 7 uur ’s ochtends met ongeveer 10 mensen op weg voor een wandeling van anderhalf uur, waarvan 3 kwartier stil op de Brunsummerhei. Lieten ons niet tegenhouden door de regen en de wind.
De feedback erover tijdens de groepsreflecties raakte me. Iets met connectie met jezelf, de natuur en wat echt nodig is.
Ik heb ervaren dat als je heelheid wil bevorderen tijdens de opleiding, natuur en stilte een belangrijke bijdrage kunnen leveren.
Inzetten van eigen onderzoek in het onderwijsproces
Een van onze docenten heeft voor het behalen van zijn master een ongebruikelijk onderzoek gedaan (= zijn passie gevolgd) rondom de rol van de controller in de arbeidsparticipatie van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.
Hij vroeg zich af of en hoe het ingepast kon worden in het onderwijs.
Hij heeft 4 sessies verzorgt in het getuigenissenstuk.
We maakten er na de groepsreflecties grapjes over. Dat we het zat waren om te horen hoe inspirerend dat geweest was. Heel veel studenten gaven aan geraakt te zijn door zijn kijk op de materie, er zelf een andere kijk door te hebben gekregen.
Geweldig om de impact te zien van de combinatie van oprechte passie, betrokkenheid, kennis en interactie in kleine groepen.
Alternatieve vorm van toetsing
De gebruikelijke vorm van toetsing van persoonlijke ontwikkeling is het schrijven van een reflectieverslag. We vroegen ons af of het mogelijk is om een groepsreflectie als assessment-tool te gebruiken.
Niet alleen is het mogelijk. Het was voor ons een moment waarop we hele heldere feedback kregen over welke onderdelen van het programma sterk waren. De studenten gaven bovendien aan te leren van wat hun medestudenten vertelden en daardoor ervoeren ze het als zinvoller. met hun input werd nog wat gedaan. (vs ik lever een verslag in en klaar)
Een volhoudbaar businessmodel.
Het enige wat niet gelukt is, is om er een volhoudbaar businessmodel van te maken. Deze module is gefinancierd met 60 docenturen en de euro’s voor catering/overnachting.
Er zitten nog veel vrijwilligersuren in (ongeveer 100* alleen al van de docenten, ik durf niet te vragen naar die van de externen en de studenten) . Die hebben we er graag aan gegeven om dit allemaal te kunnen leren/uitproberen, maar volhoudbaar is het eigenlijk niet.
En waarom we geen ZIP hebben aangevraagd. De vorige pitch-mogelijkheid hadden we dit nog niet bedacht. De volgende is op 3 maart. Daarnaast hebben we het hele traject gekeken wat op dat moment mogelijk/nodig was. Ik had vooraf geen plan kunnen indienen.
* Schatting uren docenten: 27 uren in de voorbereidende sessies met studenten, 16 uur voorbereiden materialen/contacten werkveld, 99 uur aanwezigheid op de 2 dagen, 6 uur toetsing donderdagochtend, 5 uur donderdagmiddag, 10 uur verslagen nakijken + hertoets/vervangende opdrachten