Gelezen: Als je wereld instort. Adviezen voor moeilijke tijden.

Op zoek naar hoe je dat doet: ‘Open blijven als het moeilijk wordt’ ga ik dit boek lezen. Gedeeltelijk op zoek omdat ik zelf vaker dichtklap. Gedeeltelijk omdat we in een tijdgewricht leven waarin dingen instorten.

De les komt erop neer dat je in je verdriet, pijn, chaos kan benutten voor persoonlijke groei. Er zijn 3 technieken om dat te doen. ‘Geen strijd meer’ (mediteren = gewoon tegenwoordig zijn), ‘het gebruik van het gif als medicijn’ (tonglen = pijn tegemoet treden en transformeren) en ‘alles wat zich voordoet beschouwen als verlichte wijsheid’ (chaos, lijden is nu eenmaal, de wereld waarin we ons bevinden, de persoon die we denken te zijn, het is ons werkterrein)

In het laatste hoofdtuk staat een prachtig citaat over hoe en waarom je het onbekende instapt (pg 164):

Uiteindelijk bereikte ik het moment waarop ik bereid was het gebruikelijke momentum van mijn denken te vertragen en niet langer zo voorspelbaar te zijn. Ik begon me anders dan op de vertrouwde manier te gedragen. Ik vond het lastig. Er was zo’n enorm verlangen het probleem op te lossen, wat Trunga Rinpoche ‘heimwee naar samsara’ noemde. Maar mijn nieuwsgierigheid naar de leer was sterker dan het verlangen om te doen wat ik altijd had gedaan. Ik zette zowaar de stap in het niemandsland. Daar stond ik dan, wankel en wel. Het was echt, niet een of andere hoogdravende theorie die ik in een boek had gelezen. Ik wist niet wat er verder zou gebeuren, maar alles was me liever dan op dezelfde vastgeroeste manier te reageren.

Hoe herken je het moment.

Het moment – ook als het klein is – dat ik wil leren herkennen:

Hier moet je behoedzaam mee omgaan. Als alles wankelt en niets spoort, kunnen we beseffen dat dit een hele kwetsbare, gevoelige plek is en dat deze gevoeligheid twee kanten uit kan. We kunnen ons afsluiten en rancune blijven koesteren of we kunnen ons richten op het ontroerende kan ervan. Geen houvast hebben heeft beslist iets teers en iets ontroerend. (pg 23)

Dit ene moment is de beste leermeester. (pg 27)

Angst is een natuurlijke reactie op het naderen van de waarheid (pg 15)

De afleidingen van “in het moment zijn”

Het boek benoemd veel afleidingen, dingen die ons afleiden van in het moment zijn, dingen die we doen om niet in het moment te hoeven zijn. De meest verassende afleiding voor mij was hoop ging als afleiding.

Hoop en angst komen voort uit het gevoel dat we iets missen, ze komen voort uit een gevoel van armoede. We kunnen ons niet gewoon met onszelf op ons gemak voelt. We houden vast aan hoop en de hoop berooft ons van het huidige moment. (pg 59)

We kunnen de fundamentele hoop dat er een beter ‘ik’ is dat op een dag zal opstaan, laten varen. We kunnen onszelf niet zomaar negeren alsof we niet bestaan. Het is beter openhartig naar al onze hoop en angst te kijken. Dan ontstaat er een zeker vertrouwen in onze aangeboren geestelijke gezondheid. (pg 59)

De hoop opgeven is een leer die ons inspireert om iedere keer dat we iets aangrijpen omdat we er niet tegen kunnen onder ogen te zien wat er op ons afkomt, te onderzoeken wat er gebeurt. (pg 59)

Hoe koppel ik wereld verbeteren aan “in het moment zijn”.

Ik heb het al een paar keer geleerd, toch handel ik er niet altijd naar. Het is in dit moment dat het gebeurt. Een mooie passage uit het boek daarrond is (pg 133)

Een van de adviezen die Don Juan aan Carlos Castenada gaf was dat hij alles moest doen alsof dat het enige ter wereld was wat ertoe deed, terwijl hij ondertussen best wist dat het er helemaal niet toe deed. Zo’n instelling leidt tot meer waardering en minder overspannenheid, want we doen ons werk met volledige inzet en met liefde. Aan de andere kant, iedere dag is een nieuwe dag; we zijn niet teveel op de toekomst gericht.

Niet dat we zeggen: ‘ Het gaat niet zozeer om mijzelf, maar als ik de wereld zou veranderen, zou dat beter zijn voor anderen’. Zo ingewikkeld ligt het niet. We gaan niet op weg om de wereld te redden; we gaan op weg om ons af te vragen hoe het met anderen gaat en erover na te denken hoe ons gedrag het gevoelsleven van anderen beïnvloedt.

Vrij vertaald is het dus niet: wat moet ik nu doen opdat de wereld straks gered wordt. Eerder ik doe iets of laat iets na in het moment met een oprechte intentie geen schade te veroorzaken en dat is al lastig genoeg. Mededogen en humor helpen.

Onverstoorbare eenzaamheid geeft ons de mogelijkheid eerlijk en zonder agressie naar onze gedachten te kijken. We kunnen onze idealen geleidelijk aan laten varen: hoe we denken die moeten zijn, hoe we denken te willen zijn of hoe we denken dat andere mensen denken dat wij zullen of moeten zijn. Daar doen we niet meer aan. We kijken alleen nog rechtstreeks met mededogen en humor naar hoe we zijn. Dan is eenzaamheid geen bedreiging, geen hartzeer, geen straf. Onverstoorbare eenzaamheid levert geen vastigheid  en geeft ons geen houvast. Zij daagt ons uit een wereld zonder aanknopingspunten binnen te gaan zonder te polariseren of te concretiseren. ( pg 77)

Oefenen met de overgang van lijden naar geluk.

Klinkt een beetje hoogdravend die titel. Toch is dit het stuk uit het boek waar ik nog iets mee ga doen.

Als je ter plekke aan tongen doet, kun je simpelweg in- en uitademen, de pijn in je opnemen en ruimte en verlichting uitzenden. (pg 116)

Het is dus een techniek waarbij de pijn invoelt en dan weggeeft wat verlichting geeft, wat helpt. Het draait daarmee de gebruikelijke logica van het vermijden van pijn en het najagen van genot om. Voor mijn gevoel oefen je compassie en de overgang van (verkramping door) pijn naar dat wat helpt.

Je kan het hier meteen mee oefenen:)

Ik vond het een bijzonder boek en een ramp om over te bloggen.  Dus als je nog andere vragen hebt over het boek, vraag gerust…

PS Ik heb trouwens ook Bevrijd jezelf van angsten en oude gewoonten gelezen. Dat voegde voor mij na dit boek niets meer toe.