Durf het bijna niet uit te spreken. “Voor mij is duurzaam ondernemen in essentie het beoefenen van compassie”. De lichte angst om het uit te spreken komt door de etiketten die horen bij het begrip compassie en over wat wel en niet hoort bij de rol van bedrijfseconoom/docent.
Ik las dit weekend het boek Passie voor compassie uit. Omdat zoals je al wist compassie me bezighoudt deze dagen. En leerde & in sommige gevallen “werd herinnerd”:
- Dat compassie ontwikkeld kan worden en hoe dat zou kunnen.
- Dat compassie beoefenen niet hoeft te betekenen dat je niet goed voor jezelf zorgt.
- De plek van pijn. Dat juist door zuiver waar te nemen, door bewust elke moeilijkheid onder ogen te zien, je hart open te houden in de pijn, er energie ontstaat om er iets aan te veranderen.
- Hoe je kwetsbaar kan leiden (kan ook als docent) en hoe dat past in het grotere geheel van compassievol leidinggeven.
Hoe kom ik dan uit bij duurzaam ondernemen en het beoefenen van compassie.
Duurzaam ondernemen heeft te maken met focussen op meer dan winstcreatie alleen, op focussen op waardecreatie. Dat is soms echt lastig. Onze keuzes hebben ook negatieve effecten. Bewust hiervoor open blijven, niet vluchten omdat je het (nog) niet kan oplossen is een kunst.
Vorige week tijdens het bekijken van deze video (gaat trouwens eigenlijk over de kracht van verbeelding) vroeg ik me bij min 1,20 af. Waar heeft de bedrijfseconoom die berekent hoeveel kuikentjes je per uur moet kunnen controleren zich voor afgesloten. En diegene die de controle doet, wat doet dat met haar. Dit dag in dag uit doen. Waar hebben wij ons als eier-eters voor afgesloten. Er wordt gelukkig gezocht naar oplossingen. Hier een link naar eentje om met infrarood het geslacht nog in het ei vast te stellen.
En stel nu eens dat je als bedrijfseconoom een investeringsanalyse moet maken voor dat infraroodapparaat. Wat neem je mee in je analyse? Of je je laat raken door het proces van het sorteren van de kuikentjes zal uitmaken voor de manier waarop je naar die investering kijkt. En zeker als dat sorteren in een andere onderneming plaatsvindt. Maar ook goh, dan verliezen die vrouwen hun baan en zijn die machines overbodig (en moeten dus ineens worden afgeschreven, een grote kostenpost wellicht). Enz enz.
Het is een proces waar je probeert het zo goed mogelijk te doen, waarbij je richtlijnen kan gebruiken die je helpen je eigen gedrag/keuzes te onderzoeken. En met name in de lijst van hoe je compassievol leiderschap herkent, zie ik veel zaken terug die je bij duurzaam ondernemen terugziet.
De citaten die belangrijk waren voor het bovenstaande leren staan hieronder. Ik verontschuldig me alvast voor het uit het verband rukken van zinnen etc.
Dat compassie ontwikkeld kan worden en hoe.
Uit: Nooit genoeg en toch in overvloed voorhanden, Nico Tydeman.
- Te geven. In de brede betekenis. Dus ook jezelf geven zoals je bent, je tijd geven. Iets opgeven, overtuigingen prijsgeven
- Het beoefenen van ethisch verantwoord gedrag. Het boefenenen van het goede. De voorschriften zetten aan tot onderzoek en tot het nemen van eigen verantwoordelijkheid, helpen bij het onderzoeken van ons eigen gedrag.
- De beoefening van geduld. Het vermogen om pijn te ervaren zonder ervan weg te lopen.
- Het opwekken van energie. Iedereen is een oneindig groot reservoir van energie.
- De beoefening van concentratie en aandacht. Een uitspraak van Simone Weil: “hoewel men dat tegenwoordig niet schijnt te weten, is het vormogen tot aandacht het ware en bijna uitsluitende deel van studie. Alle vakken dienen gewaardeerd te worden want het doet de aandacht groeien. Wiskunde bvb is allereerst beoefening van aandacht”
- Het cultiveren van wijsheid. Wijsheid is de wereld zien zoals zij is, het je ontdoen van alles wat je weet en wilt, je geest zuiveren van vaststaande ideeen, begrippen en interpretaties.
- Het herhaaldelijk hernieuwen van de belofte. Belofte is nog het best weer te geven als “groot commitment”, het verwoorden van de wens dat iedereen gelukkig moge zijn.
Dat compassie beoefenen niet hoeft te betekenen dat je niet goed voor jezelf zorgt.
Uit: Een parel van stof ontdaan. De herontdekking van barmhartigheid , Wim Verschueren
Ook ik heb last van die negatieve bijklank van barmhartigheid. het lukte de schrijver heel goed om me daar een ander perspectief op te geven. Oa door aan te geven waardoor die bijklank ontstaan is.
“wees gaarne vergeten en voor niets geteld” de mensen die zich met liefde toewijdden aan de werken van barmhartigheid, leerden zichzelf niet lief te hebben, maar te verloochenen. Ze werden niet gezien, met als gevolg dat zij geen gezonde eigenwaarde ontwikkelden.
De plek van pijn
Uit: De helende kracht van mededogen, Ria Weyens
Tegenwoordig is alles bespreekbaar geworden, behalve wat er in de diepste lagen van de ziel omgaat. Hoe gaan we om met angst, eenzaamheid, onzekerheid, verdriet, depressiviteit. Onze cultuur is allergisch voor pijn en beschouwt dit als een zwakte, als een persoonlijk falen
“Stop de strijd, benader je pijn met mededogen”
Het pad van het mededogen is geen gemakkelijk pad, het is een krijgerspad.
Voor de spiegel staan en glimlachen naar jezelf is niet genoeg! Mildheid is de bereidheid om je hart open te houden in de pijn. En dat vraagt inzicht, waarheid en moed.
Er was eens een monnik die zich gedurende vele jaren had terug getrokken om meditatie te beoefenen. Op een dag besloot hij terug te keren naar zijn dorp. Hij nadert zijn huis, doet de deur open en ziet daar verschillende demonen voor zich staan. Wat doet hij, hoe reageert hij? Hij stapt naar binnen en zegt”welkom” onmiddelijk verdwijnen de meeste demonen. Er blijven er echter nog enkele over. Vreselijke demonen die klaar staan om hem aan te vallen. De man zet zich vervolgens neer en begint een liefdeslied te zingen. Alle demonen verdwijnen, behalve een, de grootste en de sterkste. Hij komt naar de man toe en spert zijn muil open om de monnik te verslinden. Maar wat doet de wijze man? Hij gaat de demon tegemoet , legt zijn hoofd in de muil van het monster en deze verdwijnt meteen.
Het is een wijdverbreid misverstand dat aanvaarding hetzelfde is als berusting. Het gaat niet om een passieve houding maar om een uiterst alerte houding van openheid en aanwezigheid. Berusting zou betekenen, ik leg me ebij neer en laat het hoofd hangen. Als ik berust laat ik het lijden van mezelf en de anderen niet meer tot me doordringen. Ik kan er immers toch niets aan doen. Maar mildheid is waarheid, de werkelijkheid zien zoals zij is. Dat is confronterend en zeker niet zweverig. Het paradoxale is dat juist door zuiver waar te nemen, door elk ongemak, moeilijkheid of conflict bewust onder ogen te zien zonder allerhande vluchttechnieken te hanteren, wij de energie krijgen om er iets aan te veranderen. Onze handelingen komen dan echter niet voort uit verzet, maar uit het verlangen om het lijden van onszelf en anderen te verzachten.
Hoe je kwetsbaar kan leiden (ook als docent)
Uit: Compassievol leiderschap, Daan Fousert
… Laten met hun instelling zien dat compassievol leiderschap de capaciteit is om een gemeenschap toekomst te geven ipv alleen een heden. Compassievol leiderschap is ook de capaciteit om mensen bewust te maken van hun vrijheid om anders te mogen zijn.
Compassievol leiderschap laat zich herkennen door:
- Dienstbaarheid naar de ander, het andere
- Bewustzijn van de eigen manier van zijn voor het zijn van de ander
- Kijken over de grenzen van vandaag en morgen
- Zorgvuldig omgaan met de mensen in de organisatie en de organisatie in zijn geheel
- Zoeken naar mogelijkheden van en voor de mensen en daarop te sturen
- Mensen boven het eigen belang stellen
- Beschikken over de capaciteit een gemeenschap toekomst te geven, hetgeen een voortdurend bezig zijn met toekomstige waardecreatie impliceert
- Mensen bewust maken van hun vrijheid om anders te zijn
- De mens als uitgangspunt van het beleid kiezen
- De eigen beperktheid herkennen en erkennen.
De karisteristieken van zo’n leider: Luisteren, empathie, heel maken, bewustzijn, overtuigen (=consensus), conceptualiseren, vooruitzien, rentmeesterschap, inzet voor mens, bouwen aan gemeenschap.
Compassievol leiderschap betekent kiezen: voor de ander, voor het belang van de ander boven het eigen belang, voor kwetsbaarheid, voor fundamenteel andere verhoudingen.
Onder kwetsbaar leiderschap versta ik:
- Dat je je als leidinggevende openstelt voor feedback, niet van je eigen leidinggevende maar vooral van je eigen mensen
- Dat je durft toe te geven dat ook jij fouten maakt en dat je die fouten meteen toegeeft op het moment dat je ze maakt
- Dat je iemand de erkennig geeft die hij verdient en dat je die erkenning niet naar jezelf toetrekt
- Dat je durft toe te geven dat je niet alles weet en dat je de kennis van een ander nodig hebt om te kunnen functioneren
- Dat je durft toe te geven aan je eigen emoties en dat je je er niet voor schaamt deze te tonen
- Dat je belangrijke zaken niet alleen maar naar jezelf toetrekt, maar ook aan ander durft over te laten
- Dat je laat zien dat je je grenzen hebt en dat je deze grenzen durft te bewaken.
- Dat je durft uit te komen voor de waarden en zaken die jij belangrijk vindt en dat je niet als een blind paard achter de ontwikkelingen in het bedrijf aanhobbelt.
- Dat je toegeeft dat ook jij coaching en sturing nodig hebt.