Vorig jaar heb ik over deze training uitgebreid geblogd en de connectie gemaakt met Theorie U van Otto Sharmer. Dit keer beperk ik me tot de training zelf.
Dit is training 5 van de 14. De 2 vorige hebben, als het gelukt is, de studenten geholpen om overzicht te krijgen in wat hen te doen staat voor het einde van het kwartaal. Dit mbt tot het project ondernemingsplan en tentamens/credits. En zijn hen tools gegeven om te plannen/te organiseren/bij te sturen.
Nu gaan we terug naar communicatie. Het doel is om het inzicht in de eigen communicatie te verhogen. We willen ze graag ervaring laten opdoen met luisteren, LSD (=luisteren, samenvatten, doorvragen) en non-verbale communicatie.
Een collega ontwierp de oorspronkelijke training. Ikzelf leg eigen accenten.
Voorbereiding:
De studenten lezen zich in over luisteren, vragen stellen. Ze lezen ook deze 4 niveau’s van communicatie.
Vanuit het boek Hart horend, luisteren voor professionals heb ik dit onthouden over de essentie van luisteren.
Luisteren is in essentie een gevende beweging. Als je goed luistert, geef je erkenning.
Die erkenning kan je geven op verschillende niveau’s: de ruimte geven om te spreken, horen wat de ander zegt, het proeven van het gevoel waarmee de ander iets zegt. begrijpen waar dat gevoel vandaan komt en aanvaarden wie iemand is.
In het luisteren ga je verbinding ervaren, omdat luisteren zichtbaar maakt.
Ik ga de oefeningen ophangen aan de niveau’s van erkenning geven. Dat past bij de leerdoelen, het door de collega voorgestelde lesplan en bij mij. Dat erkenning geven is nodig om is nodig voor niveau 3 en 4 van communicatie.
Dat past bij de leerdoelen, het door de collega voorgestelde lesplan en bij mij.
P1 Start van de les (10 min)
Talkingstick-balletje gaat rond met de vraag. “Vertel eens wat je leerde van de voorbereiding en wat je hoopt te leren vandaag.” Wellicht ook even link leggen met ondernemingsplan. De studenten zijn deze weken bezig met afnemen interviews bij potentiele klanten.
Van mij hoeven ze het dan niet op een post-it te zetten. Ik krijg de essentie van hun leervragen wel te pakken door goed te luisteren in deze ronde. De les omgooien lukt niet, maar de tijdsverdeling aanpassen naar aanleiding van hun vragen wel.
P2 Non-verbale communicatie en de ruimte geven om te spreken (15 min)
Dat gaan we doen ahv de aangepaste werkvorm: Stimuleren en Remmen
We bestuderen eerst Werkvorm Remmen en stimuleren, voorbeelden gedrag. Kijken of iedereen alles begrijpt wat er op staat.
Ze mogen zich even voorbereiden op het belang van non-verbale communicatie voor onze beroepsgroep.
Doen: De studenten gaan in twee-tallen aan elkaar vertellen waarom non-verbale communicatie belangrijk is voor een bedrijfseconoom/accountant. Ik wissel niet omwille van de tijd.
- Student 1 vertelt. De ander remt non-verbaal.
- Student 2 vertelt. De ander stimuleert non-verbaal.
Inventarisatie: Voelde je ruimte om te praten? Hoe kwam dat? Wat gebeurt er precies als je de ruimte voelt om te spreken?
P3 Horen wat de ander zegt (10 min)
Al heel snel zit er ruis op de communicatie. Mooi gevisualiseerd is dat in de communicatie-muur.
Onderdeel daarvan is, hoort de ander iets anders dan wat jij zegt. Om dat te verhelderen hier Theo Maassen over miscommunicatie. Ik stop de video op 1.45.
Vragen aan 1 of 2 studenten om een ervaring te delen waar het grappig mis ging. (indien geen, dan heb ik mijn eigen “Son mari est la-verhaal” tijdens mijn stage in Frankrijk)
P4 Het proeven van het gevoel, begrijpen waar dat gevoel vandaan komt en aanvaarden wie iemand is. (40 min)
Twee video’s van Brené Brown. De eerste laat ik zeker zien, de tweede misschien
Over het verschil tussen sympathie en empathie
Over hoe “de schuld geven” empathie in de weg zit.
Werkvorm kruip in de huid van. Ik kies deze omdat onze onderwijskundige me een keer vertelde dat in deze oefening ook vertrouwen aan de orde komt. Dat wil ik graag ruimte geven/versterken.
- Studenten gaan in tweetallen in gesprek met elkaar, naar aanleiding van een gespreksthema. Als het ok voelt wordt het gespreksthema: “Wat ik lastig vind aan deze eerste weken op de opleiding” of “Hoe kijk ik aan tegen naar school gaan, deze opleiding volgen”.
- Ze worden uitgenodigd om een goed gesprek daarover te voeren, uitgenodigd om:
- dat stimulerende gedrag te gebruiken,
- zich in te leven in de ander.
- hun best te doen niet te oordelen of een schuldige te zoeken.
- nieuwsgierige vragen te stellen
- (deep listening toe te passen)
- Omwille van de tijd: de studenten kiezen in hun tweetal wie dadelijk gaat vertellen en wie erachter gaat staan.
- Vervolgens kruipt student A in de huid van B en vertelt in de ik-vorm wat de ander vertelde. Dit doet ie voor de gehele groep. De ander staat achter de stoel waarop de spreker zit en luistert mee naar zijn eigen verhaal. (die positie is volgens de onderwijskundige belangrijk, vertrouwen voor nodig)
- Optioneel, ik zie wel of het niet teveel is. Waarschijnlijk doe ik het niet omdat het afleid van het luisteren. Opdracht voor de rest van de groep: Kijk naar de verteller. Lukt het hem om in de ik-vorm over de ander te praten? Kun je wat vertellen over wat hij zegt en hoe hij/zij dat doet? Kijk naar de ander die achter de stoel staat. Wat zie je aan non-verbale communicatie? Gaat hij/zij zich mengen of vertrouwt hij/zij op hetgeen de ander vertelt. Waaraan zie je dat?
P5 Het huiswerk bespreken. (5 min)
- Deel A: Test luistertype, geleide reflectie daarover schrijven. Een leerdoel rondom communicatie benoemen. Wellicht kunnen deze 6 ezelsbruggetjes inspiratie bieden (Bron: Villans )
Gebruik LSD: Luisteren, Samenvatten, Doorvragen Vat het verhaal kort samen en laat de ander reageren. Vraag door als iets onduidelijk is.
Laat OMA (wat vaker) thuis: Oordelen, Meningen, Adviezen Als iemand iets vertelt, laat je eigen oordelen, ideeën en adviezen even voor wat ze zijn. Zodat je met een open houding kunt luisteren.
Neem ANNA mee: Altijd Navragen, Nooit Aannemen Neem niet zomaar aan dat je begrijpt wat iemand bedoelt. Vraag bij twijfel altijd even na of het klopt.
Smeer NIVEA: Niet Invullen Voor Een Ander Als iets niet duidelijk is, of als je iemand al lang kent, vul je al snel andermans bedoelingen zelf in. Dit voorkom je door na te vragen.
Wees een OEN: Open, Eerlijk, Nieuwsgierig Sta open voor de ander, geef deze een kans iets uit te leggen en wees oprecht nieuwsgierig.
Maak je niet DIK: Denk in Kwaliteiten Zeker bij wat moeilijke gesprekken kijk je al er snel naar wat fout ging. Dat mag, maar geef vooral aandacht aan wat goed gaat.
- Deel B: 2 x experimenteren en de experimenten beschrijven. Hoe zou je het voorheen hebben gedaan, wat heb je bewust geoefend om anders te doen, wat heeft het je opgeleverd.
P6 Het sterkste moment van de training benoemen (10 minuten)
Ruimte voor iedereen om nog even te bedenken wat de leervraag ook alweer was, of het gelukt is. Om vervolgens het sterkste moment van de training met elkaar te delen.