Nog even naar aanleiding van een twitterconversatie over reflectie.
Begon met iemand die zei dat we maar eens moesten stoppen met reflectie in deze vorm. Omdat leerlingen gewoon wat gaan verzinnen om te voldoen.
Ergens in deze discussie kwam dit overzicht naar voren. Dat wil ik bij deze bewaren omdat ik het zo bruikbaar vind.
Ik herken trouwens de “verzin-observatie”
Soms proberen studenten onder een reflectie-opdracht uit te komen. En dan zijn ze heel open over waarom reflectie voor hen niet werkt.
Niks geleerd
Het moeilijkste vinden ze als we ze vragen te reflecteren over een training. Aan te geven wat ze ervan geleerd hebben, wat ze naar aanleiding daarvan anders gaan doen.
En de overtuiging hebben dat wij niet willen horen dat ze niks geleerd hebben. Eentje zei een keer letterlijk; “Mevrouw, jullie denken dat dit levensveranderende trainingen zijn, maar soms ga ik gewoon niks anders doen na een training, maar dat schrijf ik niet op want dat willen jullie niet horen en dan verzin ik gewoon wat”
En ik moet toegeven, ik las niet graag dat mensen niks geleerd hadden van een bijeenkomst. Het voelde als falen, deed pijn, dus nee, schrijf dat maar niet op. Dat voelen studenten haarfijn aan.
Nu zie ik het puur als feedback, een kans om het de volgende keer beter te doen. En zeg ik bij het geven van de opdracht er nu bij, het is ok om op te schrijven dat je niks geleerd hebt, als je me laat lezen hoe dat komt.
En ik vraag ze om aan het begin van de training een leervraag te formuleren. Verhoogt de kans enorm dat er iets geleerd wordt.
Reflectie is niet nuttig voor het beroep
Studenten menen dat reflecteren een studeer-ding is. Dat je dat als bedrijfseconoom/accountant niet meer hoeft te doen.
Gelukkig kan ik dan uit ervaring zeggen dat ik als bedrijfseconoom iedere dag wel even reflecteerde. Terug naar dat schema hierboven, terugkijkend, vooral technisch, soms dialogisch. Het verhoogt vakmanschap.
En kan ik verwijzen naar mijn blog waarin ze kunnen zien dat ik het zo waardevol vind dat ik het zeer regelmatig uitgebreid doe.
- Daar vind je reflecties op alle niveaus. Die van gister was een transformatieve. Wat me aan transformatief reflecteren trouwens opvalt is hoe eng het is om dat te delen.
- Daar zoek ik ook steeds naar een eigen format. Ik zou doodongelukkig worden als iemand zou voorschrijven hoe het moet.
Die ervaring met uitschrijven en delen van reflectie, en daarmee ontwikkelen, maakt dat ik beter kan invoelen waar de knelpunten en de opbrengsten zitten en kan ik de opdrachten daarop aanpassen.